Co to jest SIBO?

SIBO czyli przerost flory bakteryjnej jelita cienkiego dotyka coraz większej ilości osób. Charakteryzuje się on objawami z przewodu pokarmowego, takimi jak: biegunki, zaparcia, wzdęcia i gazy. Częstym objawem są również dolegliwości bólowe w obrębie brzucha.

Jak rozpoznać SIBO?

Diagnostyka opiera się na wykonaniu wodorowego testu oddechowego z użyciem lactulozy. W przypadku występowania zaparć warto wykonać bardziej zaawansowaną wersję tego testu, czyli test wodorowo-metanowy, co pozwoli ustalić, z jakim typem przerostu bakteryjnego mamy do czynienia. Po wypiciu lactulozy w odpowiednich odstępach czasowych, dokonuje się pomiaru wodoru lub wodoru i metanu w wydychanym powietrzu, przy użyciu specjalnego urządzenia. Od wyniku badania, zależy dobór stosowanych leków.

Leczenie SIBO

SIBO leczy się przy pomocy eubiotyku (rifaksymina) w monoterapii, a czasem w skojarzeniu z innymi antybiotykami. Stosuje się również leki propulsywne ( poprawiające perystaltykę przewodu pokarmowego) oraz probiotykoterapię.

Kolejnym etapem, jest stosowanie diety LOW FODMAP.

 

SIBO - Dieta LOW FODMAP Kraków

 

Dieta LOW FODMAP jako leczenie SIBO

W trakcie leczenia SIBO należy wprowadzić dietę LOW FODMAP, która m ana celu zmniejszenie spożycia produktów zawierających fermentujące oligo-, di- i monosacharydy oraz poliole. Warto jednak mieć na uwadze, że nie jest to dieta lecznicza, a łagodząca objawy i jest uzupełniającym elementem leczenia SIBO.

Dieta LOW FODMAP może być stosowana od 3 tygodni do maksymalnie dwóch miesięcy – do czasu ustąpienia objawów. Większość pacjentów odczuwa znaczącą redukcję objawów. Ze względu na dużą ilość wykluczeń, jej stosowanie w dłuższym okresie czasu jest problematyczne, ponieważ może prowadzić do niedoborów.

W momencie, kiedy stosowanie diety spowoduje znaczne zmniejszenie objawów, należy rozpocząć jej rozszerzanie i wprowadzanie wykluczonych uprzednio produktów. Najlepiej jest to zrobić pod okiem specjalisty, który w odpowiedni sposób zaplanuje kolejność i wielkość porcji wdrażanych produktów. Jest to bardzo ważne, ponieważ zbyt szybkie wprowadzanie za dużych ilości produktów o wysokiej zawartości FODMAP, może wiązać się z nawrotem dolegliwości i zaprzepaszczeniem wypracowanych efektów.

Jeśli stosowanie diety, nie przynosi spodziewanych rezultatów, wiąże się to najpewniej z błędami w doborze produktów. Dlatego w czasie jej stosowania, warto prowadzić dzienniczek żywienia, w którym notujemy co zjadamy i w jakich ilościach oraz czy wystąpiły jakieś objawy, które również opisujemy.

LOW FODMAP w wersji wege i wegan

Dieta wegetariańska oraz jeszcze bardziej restrykcyjna wegańska, same w sobie są bardzo wymagające i nakładają na nas pewne ograniczenia. Założenia LOW FODMAP na bazie tych diet, powoduje jeszcze większe ograniczenie dostępnych produktów. Nie jest to połączenie niemożliwe do zrealizowania, ale wymaga dużej wiedzy i kreatywności, dlatego konieczne jest skorzystanie z pomocy specjalisty.

Mimo iż w czasie dietoterapii SIBO należy wykluczyć z diety strączki (choć dopuszczalne są niewielkie ilości np. ciecierzycy puszkowanej – 42 g), jadłospis można oprzeć na tofu, które można wykorzystać również w standardowej diecie, jako urozmaicenie.

Czy należy wyeliminować gluten w czasie stosowania diety LOW FODMAP?

Sam gluten nie jest związkiem, który trzeba eliminować z diety. Po prostu duża część produktów glutenowych, takich jak makaron czy pieczywo pszenne zawiera duże ilości oligo-, di-, monosacharydów jak i polioli, Dlatego też, wyklucza się je czasowo z diety, do momentu ustąpienia objawów. Dieta nie wiąże się z koniecznością zjadania pieczywa bezglutenowego.

Z powodzeniem możemy uwzględnić w niej pieczywo orkiszowe (80g na posiłek).

Jak sprawić, żeby dieta LOW FODMAP była bardziej aromatyczna:

Ze względu na to, że we wspomnianej diecie trzeba wyeliminować na jakiś czas czosnek i cebulę, dieta może być mało atrakcyjna pod względem smaku i aromatyczności. Dlatego warto uwzględnić kilka produktów, które mogą poprawić jej smakowitość:

  • oliwa czosnkowa – sam czosnek jest zakazany, jednak oliwa z jego aromatem z powodzeniem może być używana do przygotowywania posiłków
  • zamiast cebuli można użyć zielonej części pora, który sprawi, że potrawy będą miały bardziej wyrazisty smak
  • do potraw można również dodać niewielkie ilości szczypiorku
  • z przypraw można również stosować imbir, oregano, bazylię i wiele innych przypraw

Słodziki i cukier w diecie LOW FODMAP

Na rynku dostępnych jest wiele substancji słodzących o kaloryczności bliskiej zeru, którymi możemy zastąpić cukier. Jednak czy ich stosowanie w czasie diety LOW FODMAP jest właściwe?

Stewia – jej stosowanie nie będzie kolidować z dietą Low Fodmap

Aspartam – jest substancją o niskiej zawartości cukrów fermentujących, niestety zjadany w dużych ilościach może powodować biegunki, co zaburza odbudowę prawidłowej flory bakteryjnej. Należy więc maksymalnie ograniczyć lub nawet zrezygnować ze spożywania wszelkiego rodzaju produktów light i zero w których został użyty.

Stosowanie cukru jest dopuszczalne. Należy jednak kontrolować jego spożycie, gdyż nie jest to substancja działająca prozdrowotnie.

Miód – należy go wyeliminować z diety, jednak z powodzeniem można zamienić go na syrop klonowy.

Należy uważać na syrop glukozowo-fruktozowy (syrop kukurydziany), gdyż występuje w nim nieodpowiedni stosunek glukozy do fruktozy, co może być powodem dolegliwości brzusznych.

Fruktoza – jest to cukier problematyczny w czasie przerostu flory bakteryjnej, ze względu na często towarzyszącą SIBO nietolerancję fruktozy. Z powodu problemów z jej wchłanianiem, dostaje się ona w dużej ilości do jelita grubego, gdzie ulega fermentacji i prowadzi do powstania dolegliwości:  wzdęć i biegunki. Dlatego też w diecie LOW FODMAP  eliminuje się owoce, które zawierają duże ilości fruktozy.

Jednak istnieją produkty, które mimo że zawierają w swoim składzie fruktozę, są dobrze tolerowane.  Wynika to z korzystnego stosunku fruktozy do glukozy, który powinien wynosić 1:1 i taki występuje np. w przypadku pomidorów, które mogą być zjadane w niewielkich ilościach.

Skąd biorą się rozbieżności w podziale produktów na wskazane i przeciwwskazane w diecie Low FODMAP w zależności od źródła informacji?

Wynika to z faktu, że tolerancja niektórych produktów jest zależna od wielkości porcji. Mimo obecności FODMAP-ów w danym produkcie, jego spożywanie w ograniczonych/określonych ilościach będzie tolerowane. W takim przypadku ważna jest również umiejętność skomponowania całego posiłku, który będzie zawierał np. cukinie, brokuły czy bataty.

W czasie dietoterapii SIBO nie tylko dieta i dobór produktów ma znaczenie. Ważne jest również zachowywanie odpowiednich przerw między posiłkami. Powinny być one na tyle długie, aby nasz przewód pokarmowy zdążył strawić posiłek i oczyścić się z pozostających resztek np. w jelicie cienkim. Mowa tutaj o kompleksie mioelektrycznym (MMC), który jest przez nas odczuwany jako burczenie w brzuchu. Niestety u osób z SIBO i/lub z zespołem jelita drażliwego jest on często zaburzony np. występuje zbyt rzadko lub jego siła jest zbyt mała. Dlatego ważne jest, aby w momencie kiedy mamy problemy z jelitami zadbać o jego uregulowanie.

Jak zadbać o uregulowanie kompleksu mioelektrycznego?

  • warto zachować wyżej już wspomniane przerwy pomiędzy posiłkami
  • nie należy żuć gumy
  • warto również przeanalizować inne czynniki, które mogą upośledzać jego działanie np. zaburzenia gospodarki cukrowej (hipoglikemie, wahania glukozy, insulionooporność), zaburzenia działania układu nerwowego, hormonalnego
  • nie należy stosować postów przerywanych oraz IF ( intermittent fasting)
  • przerwy pomiędzy posiłkami powinny wynosić około 3 godziny
  • porcje dań nie powinny być duże

Maślan sodu przy SIBO:

Stosowanie tego preparatu może być korzystne dla zdrowia i samopoczucia pacjenta, szczególnie kiedy SIBO powiązane jest z zespołem jelita nadwrażliwego. Ma on działanie odżywiające brzeżek szczoteczkowy błony śluzowej jelita cienkiego, co może ułatwiać jej regenerację. Działa też przeciwzapalnie oraz stymuluje odbudowę prawidłowej flory bakteryjnej.

PODSUMOWANIE:

Dieta LOW FODMAP może skutecznie wspierać leczenie i zapobiegać nawrotowi SIBO.

Jednak istotne jest zarówno odpowiednie przeprowadzenie pierwszej fazy diety LOW-FODMAP jak i późniejszy etap wprowadzania produktów z większymi ilościami oligo-, di-, monosacharydów i polioli. Warto w tej kwestii skorzystać z pomocy specjalisty dietetyka, który pomoże wskazać przyczyny dolegliwości i problemów, a także znajdzie sposób na ich rozwiązanie.

Przestrzegam przed samodzielnym diagnozowaniem problemów jelitowych i stosowaniem nie potwierdzonych badaniami klinicznymi terapii np. stosowania leków przeciwpasożytniczych bez potwierdzenia infestacji pasożytniczej, ponieważ takie działania mogą jedynie zaostrzyć dolegliwości i stać się przyczyną nowych problemów.

 

opracowała mgr Izabela Pastuszka