Dlaczego lekarze chcą obniżać pacjentom poziom cholesterolu?

Oceń swoje ryzyko sercowo-naczyniowe, sprawdź czy wymagasz leczenia farmakologicznego

Wysoki poziom cholesterolu LDL (lipoproteina o niskiej gęstości) jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Prowadzi do odkładania się cholesterolu w ścianach tętnic w postaci blaszek miażdżycowych, które powodują ich zwężenie. Pęknięcie blaszki miażdżycowej może prowadzić do zakrzepu, który zatyka tętnice.

Choroby na tle miażdżycy są najczęstszą przyczyną zgonu na świecie. W szczególności, choroba wieńcowa serca (choroba niedokrwienna serca) oraz udar mózgu są głównymi przyczynami zgonów w wielu krajach.

Wskazania do leczenia lekami obniżającymi cholesterol (najczęściej statynami) nie zależą tylko od poziomu cholesterolu, ale przede wszystkim od oszacowanego ryzyka sercowo-naczyniowego.

Od oszacowanego ryzyka zależą również cele, do jakich dążymy w zakresie wartości LDL i nie-HDL.

U osób bez objawów chorobowych i bez rozpoznanej choroby sercowo-naczyniowej, cukrzycy czy przewlekłej choroby nerek do oceny ryzyka sercowo-naczyniowego używa się algorytmu SCORE2 (u osób w wieku 40–69 lat) lub SCORE2-OP (u osób w wieku 70–89 lat). Uzyskany wynik przedstawia 10-letnie ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych (zawału serca, udaru mózgu) niezakończonych albo zakończonych zgonem. Wartość ta jest zaklasyfikowana do jednej z kategorii ryzyka: 1) małe do umiarkowanego; 2) duże; 3) bardzo duże.

Zatem wyróżniamy takie kategorie ryzyka:

Małe ryzyko:

Wynik wg skali SCORE2 wynoszący <1% dla 10-letniego ryzyka zgonu z powodu choroby sercowo-naczyniowej

Umiarkowane ryzyko:

Wynik wg skali SCORE2 wynoszący <5% dla 10-letniego ryzyka zgonu z powodu choroby sercowo-naczyniowej

Duże ryzyko:

Osoby z co najmniej jedną z następujących cech:

  • Wysoki poziom cholesterolu całkowitego >8mmol/l (310mg/dl), LDL >4,9mmol.l (190mg/dl)
  • Ciśnienie krwi >180/110mmHg
  • Hipercholesterolemia rodzinna bez innych czynników ryzyka
  • Cukrzyca bez uszkodzenia narządowego (bez względu na czas trwania)
  • Przewlekła choroba nerek z eGFR 30-59 ml/min/1,73m2
  • Wynik wg skali SCORE2 wynoszący co najmniej 5% i mniej niż 10% dla 10-letniego ryzyka zgonu z powodu choroby sercowo-naczyniowej

Bardzo duże ryzyko:

Osoby z co najmniej jedną z następujących cech:

  • Udokumentowana klinicznie lub w badaniach obrazowych choroba sercowo-naczyniowa
  • Cukrzyca typu 2 z uszkodzeniem narządowym lub innymi dużymi czynnikami ryzyka
  • Cukrzyca typu 1 o wczesnym początku trwająca >20 lat
  • Przewlekła choroba nerek z eGFR <30 ml/min/1,73m2
  • Hipercholesterolemia rodzinna z chorobą sercowo-naczyniową lub innym dużym czynnikiem ryzyka
  • Wynik wg skali SCORE2 wynoszący co najmniej 10% i <20% dla 10-letniego ryzyka zgonu z powodu choroby sercowo-naczyniowej

Ekstremalne ryzyko:

Osoby z co najmniej jedną z następujących cech:

  • Pacjent w prewencji pierwotnej z SCORE2 >20%
  • Po ostrym zespole wieńcowym i innym incydencie naczyniowym w ciągu ostatnich 2 lat
  • Po ostrym zespole wieńcowym i jednocześnie występującą chorobą naczyń obwodowych lub chorobą wielołożyskową
  • Po ostrym zespole wieńcowym i współistniejącą wielonaczyniową chorobą wieńcową
  • Po ostrym zespole wieńcowym i rodzinną hipercholesterolemią
  • Po ostrym zespole wieńcowym u pacjenta z cukrzycą i co najmniej jednym dodatkowym czynnikiem ryzyka ( podwyższone Lp(a)>50mg/dl lub hsCRP > 3mg/l lub przewlekła choroba nerek (eGFR<60 ml/min/1,73m2)

 

Jakie są wartości docelowe LDL w zależności od ryzyka

 

Małe ryzyko: redukcja LDL do wartości  <3,0mmol/l )115mg/dl)

Umiarkowane ryzyko: redukcja LDL do wartości  <2,5mmol/l )100mg/dl)

Duże ryzyko: redukcja o co najmniej 50% i mniej niż 1,8mmol/l (70mg/dl)

Bardzo duże ryzyko: redukcja o co najmniej 50% i mniej niż 1,4mmol/l (55mg/dl)

Ekstremalne ryzyko: mniej niż 1,0mmol/l (40mg/dl)

 

Jakie są wartości docelowe nie-HDL w zależności od ryzyka

Do zalecanych wartości LDL należy dodać 0,8mmol/l (30mg/dl)

 

Ważne!!!

W celu doszacowania ryzyka, należy wziąć pod uwagę dodatkowe czynniki, nie uwzględnione powyżej. Ma to szczególne znaczenie dla osób, które są na granicy poszczególnych przedziałów ryzyka. Są to:

  • Siedzący tryb życia
  • Otyłość
  • Czynniki psychospołeczne:

– niski status społeczno-ekonomiczny,

– izolacja i małe wsparcie społeczne,

– stres w pracy i życiu rodzinnym,

– depresja i przewlekle obniżony nastrój)

  • Choroby i stany związane ze zwiększeniem ryzyka, w tym:

– niskie stężenia HDL,

– wysokie stężenie triglicerydów,

– podniesiony poziom lipoproteiny „a”

– niektóre choroby autoimmunizacyjne (łuszczyca, reumatoidalne zapalenie stawów)

– stany zapalne przyzębia,

– obturacyjny bezdech senny,

– występowanie przedwczesnej choroby sercowo-naczyniowej w wywiadzie rodzinnych

– zakażenie HIV

– migotanie przedsionków

– przerost lewej komory

– choroby psychiatryczne